Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności      
ROZUMIEM

Księgowość i podatki w organizacji pozarządowej

Prowadzenie organizacji pozarządowej to nie tylko realizacja szczytnych celów i misji społecznej , ale również szereg obowiązków administracyjnych, wśród których kluczową rolę odgrywają księgowość i podatki. Specyfika działania NGO, opierająca się na darowiznach, dotacjach i pracy wolontariuszy, wymaga szczególnego podejścia do finansów. Prawidłowo prowadzona księgowość to fundament zaufania darczyńców i partnerów , podstawa do rozliczania dotacji i gwarancja zgodności z polskim prawem, którego nieznajomość nie zwalnia z odpowiedzialności. Pamiętaj, nie musisz być ekspertem, ale znajomość fundamentów pozwoli Ci skupić się na tym, co najważniejsze – realizacji misji. 

Obowiązki księgowe NGO – kogo dotyczą?

Księgowość jest obowiązkowa dla każdej organizacji pozarządowej, niezależnie od jej wielkości czy zakresu działalności. Dotyczy to zarówno dużych fundacji, jak i małych stowarzyszeń, które nie prowadzą działalności gospodarczej i utrzymują się wyłącznie ze składek lub darowizn. Podstawą prawną jest tutaj ustawa o rachunkowości, która nakłada na NGO obowiązek ewidencjonowania wszystkich zdarzeń finansowych oraz sporządzania odpowiednich sprawozdań.

Dwie drogi księgowości: Pełna czy uproszczona (UEPIK)? 

Każda organizacja, niezależnie od wielkości, musi prowadzić ewidencję finansową. Podstawą prawną jest ustawa o rachunkowości. Do wyboru są dwie formy:

  • Pełna księgowość – obowiązkowa dla organizacji prowadzących działalność gospodarczą lub przekraczających określone limity przychodów. Wymaga prowadzenia szczegółowych ksiąg i sporządzania rocznych sprawozdań finansowych.
  • Uproszczona ewidencja przychodów i kosztów (UEPIK) – dostępna dla mniejszych organizacji, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Jest to znacznie prostsza droga niż pełna księgowość, stworzona dla podmiotów bez skomplikowanych operacji finansowych. W praktyce polega na sumowaniu przychodów (darowizny, składki) i kosztów (wynajem, materiały). Kluczowa zasada jest jedna: każdy przychód i koszt musi być poparty dokumentem (fakturą, paragonem, przelewem). Porządek w dokumentach to podstawa spokoju w finansach organizacji.

Obowiązki podatkowe w NGO – nie tylko CIT-8

Panuje mit, że organizacje pozarządowe są całkowicie zwolnione z podatków. To nieprawda. Podstawowym obowiązkiem większości NGO jest coroczne składanie w urzędzie skarbowym deklaracji CIT-8. To w niej organizacja przedstawia swoje całoroczne przychody oraz koszty i wykazuje, czy osiągnęła dochód.

Deklaracja CIT-8 jest jednak tylko narzędziem. A jakie podatki mogą dotyczyć organizacji?

  • Podatek CIT (od osób prawnych): To główny podatek, któremu podlega NGO. Kluczowa informacja jest jednak taka, że dochód, który organizacja przeznacza na swoje cele statutowe (np. warsztaty, pomoc potrzebującym), jest zazwyczaj zwolniony z opodatkowania. To właśnie udowadnia się w deklaracji CIT-8.
  • Podatek PIT (od osób fizycznych): Obowiązek pojawia się, gdy NGO staje się pracodawcą. Zatrudniając na umowę o pracę, zlecenie czy o dzieło, organizacja musi pobierać i odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy swoich współpracowników.
  • Podatek VAT (od towarów i usług): Większość NGO nie jest płatnikami VAT. Obowiązek ten może się pojawić, jeśli organizacja rozpocznie działalność gospodarczą i przekroczy ustawowy próg przychodów.
  • Podatek od nieruchomości: Jeśli fundacja lub stowarzyszenie jest właścicielem gruntu lub budynku, musi liczyć się z tym podatkiem. Warto sprawdzić w gminie, czy nie przysługują z tego tytułu zniżki dla trzeciego sektora.

A co z Jednolitym Plikiem Kontrolnym (JPK)?

Warto również pamiętać o cyfrowej rewolucji w kontaktach z urzędem skarbowym, której symbolem jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK). To ustandaryzowany format elektroniczny, w jakim urzędy wymagają przedstawiania danych z ewidencji księgowej.

Chociaż dziś obowiązek regularnego wysyłania plików JPK dotyczy głównie płatników VAT, jego zakres stale się rozszerza, a każda organizacja może zostać poproszona o jego przedstawienie w trakcie kontroli. Dlatego, nawet jeśli Twoja organizacja jeszcze nie musi go generować, warto wiedzieć, że jest to przyszłość raportowania podatkowego. Wybierając program księgowy lub biuro rachunkowe, od razu upewnij się, że są gotowi na obsługę JPK.

Kto może prowadzić księgowość NGO?

Księgowość w organizacji pozarządowej może prowadzić zarówno zatrudniony księgowy, jak i zewnętrzne biuro rachunkowe. Ważne jednak, aby zarząd organizacji był świadomy zasad prowadzenia księgowości i odpowiadał za jej prawidłowość.

5 kluczowych obowiązków 

Najważniejsze zasady, o których musi pamiętać każda organizacja:

  1. Rejestruj wszystkie operacje finansowe – każda wpłata i wydatek musi być udokumentowany.
  2. Opracuj politykę rachunkowości – to wewnętrzny dokument, który porządkuje zasady finansowe w organizacji.
  3. Sporządzaj roczne sprawozdania finansowe – jest to obowiązkowe nawet dla małych organizacji.
  4. Składaj deklaracje podatkowe – roczna deklaracja CIT-8 to absolutna podstawa.
  5. Przechowuj dokumentację – wszystkie dokumenty księgowe muszą być przechowywane przez wymagany prawem czas.

Księgowość i podatki w NGO mogą na początku przytłaczać, ale warto postrzegać je nie jako uciążliwy obowiązek, lecz jako narzędzie do budowania silnej i wiarygodnej organizacji. Rzetelne finanse to solidny fundament, który pozwala w pełni skupić się na tym, co najważniejsze – na zmienianiu świata na lepsze. Wiedza w tym zakresie to inwestycja w bezpieczeństwo i rozwój, która zawsze się zwraca.

Od zarządzania po finansowanie: Jak skutecznie pełnić obowiązki zarządu w organizacji pozarządowej?

Obowiązki zarządu w NGO – co warto wiedzieć?

Każda początkująca organizacja pozarządowa powinna znać obowiązujące ją zasady prawne. Zarząd organizacji pozarządowej pełni niezwykle ważną rolę w kierowaniu jej działalnością, obejmującą nie tylko podejmowanie decyzji strategicznych, ale także dbanie o przestrzeganie przepisów i zapewnienie przejrzystości działań organizacji. Najważniejszymi elementami, które każdy członek zarządu powinien znać, są:

  • statut organizacji
  • obowiązki wobec organów państwowych.

Statut i zaangażowanie w działalność organizacji

Każdy członek zarządu powinien znać statut organizacji. Statut to dokument fundamentalny, który powinien być zgodny z przepisami prawa. Określa on cele, strukturę oraz zasady działalności NGO. Zaangażowanie w działalność organizacji jest podstawową zasadą, którą powinni kierować się zarówno członkowie zarządu, jak i pozostali działacze. Udział w spotkaniach, podejmowanie decyzji czy organizowanie wydarzeń to tylko niektóre z licznych aktywności, w które członkowie NGO powinni być zaangażowani. Ważne jest, aby każdy członek działał zgodnie z celami i misją organizacji.

Zarządzanie finansami i przejrzystość działań

Kolejną istotną kwestią są obowiązki zarządu w zakresie zarządzania finansami organizacji. Zarząd odpowiada za zarządzanie funduszami oraz regularne sporządzanie sprawozdań finansowych. Raporty te są niezbędne dla zapewnienia transparentności finansowej organizacji. Muszą one obejmować szczegóły dotyczące przychodów, wydatków oraz źródeł finansowania.

Odpowiedzialność zarządu obejmuje także przestrzeganie przepisów podatkowych i prawa pracy, zwłaszcza jeśli organizacja zatrudnia pracowników lub prowadzi działalność gospodarczą. Zarząd powinien również dbać o właściwe rozdysponowywanie środków oraz zapewnić, że wydatki są zgodne z celami statutowymi organizacji. Transparentność wydatków oraz odpowiedzialność finansowa są kluczowe dla budowania zaufania wśród darczyńców, sponsorów i instytucji publicznych.

A mówiąc o przepływie funduszy…

Pozyskiwanie finansowania – od dotacji po crowdfunding

Pozyskiwanie finansowania to kluczowy aspekt funkcjonowania każdej organizacji pozarządowej. Aby zapewnić organizacji stabilność i długofalowy rozwój, konieczne jest umiejętne dywersyfikowanie źródeł finansowania. Opieranie się na jednym źródle jest ryzykowne, szczególnie w obliczu zmieniających się warunków rynkowych. Z tego powodu organizacje pozarządowe powinny szukać różnych dróg pozyskiwania funduszy.

Dywersyfikacja źródeł finansowania jest fundamentem działalności NGO. Przykładem jest korzystanie z dotacji publicznych i prywatnych, dostępnych na różnych szczeblach – od lokalnych programów wsparcia, przez krajowe, aż po fundusze unijne. Warto pamiętać, że aplikowanie o te środki wiąże się z koniecznością spełnienia określonych kryteriów oraz przedstawienia dokładnych planów projektowych i budżetowych.

Innymi skutecznymi źródłami finansowania są darowizny od osób prywatnych oraz fundraising. Organizowanie zbiórek publicznych, aukcji czy wydarzeń społecznych nie tylko pozwala pozyskać fundusze, ale także buduje zaangażowanie społeczne wokół organizacji. Współpraca z biznesem, np. poprzez sponsoring, może przynieść korzyści zarówno organizacjom, jak i firmom, które chcą realizować swoje cele społeczne.

Coraz popularniejszą formą pozyskiwania funduszy jest crowdfunding, szczególnie wśród mniejszych, początkujących NGO. Platformy crowdfundingowe umożliwiają organizacjom dotarcie do szerokiej grupy darczyńców, którzy mogą wesprzeć różne inicjatywy. Tego typu wsparcie, choć czasem niewielkie, może w sumie przynieść znaczące rezultaty.

Pożyczki i kredyty to opcje, które można rozważyć, jeśli organizacja posiada stabilną sytuację finansową i plan na szybki zwrot z inwestycji. Ważne jest, aby NGO przed podjęciem takiej decyzji dokładnie przemyślało swoją zdolność do spłaty zobowiązań, aby nie narazić się na ryzyko zadłużenia, które mogłoby wpłynąć na jej przyszłość.

Security

Ochrona Danych Osobowych i RODO

Przepisy dotyczące ochrony danych osobowych (RODO) stają się coraz bardziej istotne w kontekście organizacji pozarządowych. Każde NGO, które przetwarza dane osobowe, powinno znać zasady dotyczące ich zbierania, przechowywania i wykorzystywania. Niezależnie od tego, czy organizacja gromadzi dane w ramach rejestracji uczestników wydarzeń, członków, darczyńców czy wolontariuszy, musi przestrzegać rygorystycznych zasad RODO.

Zbieranie danych osobowych wymaga uzyskania wyraźnej zgody osoby, której dane są przetwarzane. Zgoda ta musi być dobrowolna, świadoma i jednoznaczna. Ponadto osoby te mają prawo wglądu w swoje dane, ich poprawiania, a w niektórych przypadkach – usuwania. Działania te muszą być transparentne i zgodne z przepisami. Zarządzanie danymi osobowymi wymaga odpowiednich procedur, które zapewniają ich bezpieczne przechowywanie. Dokumenty i dane muszą być przechowywane w odpowiednich systemach zabezpieczeń, aby uniknąć ich wycieku lub nieautoryzowanego dostępu. Organizacje muszą także dbać o to, by ochrona danych była przestrzegana we wszystkich działaniach organizacji, w tym podczas organizowania wydarzeń czy kampanii fundraisingowych.

Prawa autorskie – nie zapomnij o zgodach

Ochrona praw autorskich w NGO jest istotnym zagadnieniem, szczególnie w kontekście wykorzystywania materiałów objętych prawem autorskim. Wykorzystanie zdjęć, filmów, tekstów czy muzyki w działaniach organizacji wymaga uprzedniej zgody właściciela praw autorskich. Ignorowanie tych zasad może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych.

Podsumowując

Pozyskiwanie funduszy i odpowiedzialne zarządzanie nimi to fundament działalności każdej organizacji pozarządowej. Zarząd oraz członkowie NGO muszą dobrze znać statut, być świadomi swoich obowiązków i działać w sposób transparentny, zgodny z celem organizacji. Współczesne organizacje pozarządowe powinny wykazywać odpowiedzialność w zakresie ochrony danych osobowych i przestrzegania przepisów prawnych, takich jak RODO. Odpowiedzialne i transparentne zarządzanie organizacją jest fundamentem jej sukcesu i długoterminowej działalności.

Zrób to sam: Jak założyć NGO – wszystko, co musisz wiedzieć

zespół siedzi przy stole. tablica z kartkami

Założenie własnej organizacji pozarządowej to zwykle proces wymagający dużego zaangażowania oraz znajomości przepisów prawnych. Organizacje pozarządowe odgrywają istotną rolę w społeczeństwie, realizując różnorodne inicjatywy, począwszy od działań charytatywnych po edukacyjne, proekologiczne czy wspierające rozwój lokalnych społeczności.  Zakładając fundację lub stowarzyszenie, nie tylko możesz realizować własne pasje i pomysły na działalność społeczną, ale także aktywnie przyczyniać się do rozwoju lokalnych społeczności. Organizacje mogą ubiegać się o dotacje, realizować projekty społeczne a także angażować wolontariuszy do działań na rzecz dobra publicznego.

Krok 1: Określenie celów i przygotowanie statutu

W tym artykule znajdziesz najważniejszą pigułkę wiedzy dotyczącej założenia organizacji oraz kluczowe kroki związane z rejestracją oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.

Pierwszym krokiem przy zakładaniu stowarzyszenia jest jasne określenie celów organizacji. Wizja powinna odzwierciedlać wartości, na których organizacja będzie miała swoje podstawy. Cel działalności natomiast, najlepiej opisać w sposób konkretny i mierzalny.  Dobrze sformułowane cele pomogą przy następnych działaniach, w tym przygotowanie statutu organizacji. Idąc tą wizją następnym działaniem jest przygotowanie statutu. Statut jest to dokument określający zasady funkcjonowania organizacji. W niej zapisane są najważniejsze dane – nazwa, siedziba, cele oraz sposób zarządzania. Statut jest kluczowym dokumentem, który później stanowi podstawę przy rejestracji organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym.

  • W przypadku fundacji, statut powinien zawierać informacje dotyczące majątku fundacji oraz wskazanie sposobu jego zarządzania.
  • Statut stowarzyszenia powinien z kolei precyzować zasady przyjmowania nowych członków oraz regulować sprawy związane z zarządzaniem organizacją.

Krok 2: Wybór zarządu

Po przygotowaniu statutu należy wybrać odpowiednie osoby, które zaczną pełnić funkcje w zarządzie organizacji. Fundacja wymaga powołania co najmniej jednej osoby, natomiast stowarzyszenie – co najmniej trzech. Warto pamiętać, że wybrane osoby powinny mieć doświadczenie w działalności społecznej oraz być gotowe do pełnienia obowiązków związanych z prowadzeniem organizacji. Skład zarządu jest wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego.

Krok 3: Rejestracja organizacji w KRS

Mając statut oraz zarząd, bez problemu można już zarejestrować organizację w KRS. Jest to kluczowy etap. Aby zarejestrować organizację, należy złożyć wniosek do sądu rejonowego, właściwego dla siedziby organizacji. Wnioski te należy składać w formie papierowej lub elektronicznej. Do wniosku należy dołączyć statut organizacji, listę założycieli oraz dokumenty potwierdzające tożsamość osób reprezentujących organizację. Rejestracja wiąże się z opłatą sądową, która wynosi 250 zł.

Po dokonaniu rejestracji organizacja zyskuje osobowość prawną, a wpis do KRS jest podstawą jej dalszej działalności. W trakcie działalności organizacji mogą pojawić się potrzeby wprowadzenia zmian w strukturze organizacyjnej. Zmiany takie jak zmiana adresu siedziby, zmiana zarządu czy zmiany w statucie organizacji wymagają zgłoszenia do KRS. Należy złożyć odpowiednie wnioski i dokumenty, a także uiścić opłatę sądową za te zmiany.

Krok 4: Konto bankowe i rejestracja w urzędzie skarbowym

Po rejestracji w KRS, organizacja zobowiązana jest do założenia konta bankowego. Konto bankowe jest niezbędne do prowadzenia działalności finansowej organizacji – przyjmowania darowizn, składek członkowskich oraz realizowania innych operacji finansowych. Aby otworzyć konto, organizacja musi posiadać numer NIP, numer KRS oraz statut.

Z konta bankowego organizacja będzie mogła także przeprowadzać wszystkie operacje związane z finansowaniem swoich projektów, a także składać wnioski o dotacje czy realizować umowy z innymi podmiotami. Ważnym krokiem jest rejestracja organizacji w urzędzie skarbowym, w celu uzyskania numeru NIP. Bez tego, organizacja nie będzie mogła prowadzić działalności gospodarczej ani przyjmować darowizn. Wskazane jest również zarejestrowanie organizacji w systemie VAT, jeżeli działalność tego wymaga.

Krok 5: Dalsze działania i obowiązki NGO

Rejestracja w urzędzie skarbowym wiąże się z koniecznością zgłoszenia danych organizacji oraz przedstawienia dokumentów potwierdzających jej rejestrację w KRS. Po finalizacji tych procedur, organizacje pozarządowe mogą ubiegać się o dotacje z różnych źródeł – zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Mogą także prowadzić działalność gospodarczą, organizować zbiórki publiczne, a także otrzymywać darowizny od osób fizycznych oraz innych organizacji.

Organizacja musi odpowiednio zarządzać tymi środkami, zgodnie z przepisami prawa oraz celem statutowym. Warto pamiętać, że NGO ma obowiązek składania sprawozdań finansowych oraz merytorycznych do odpowiednich instytucji, takich jak KRS, urzędów skarbowych czy instytucji finansujących. Organizacja musi dbać o zgodność z przepisami i terminowe realizowanie obowiązków sprawozdawczych.

Likwidacja organizacji – kiedy i jak?

W przypadku, gdy organizacja pozarządowa przestaje pełnić swoją rolę lub nie ma możliwości dalszego funkcjonowania, konieczne jest przeprowadzenie procedury likwidacji. Zgodnie z przepisami, likwidacja NGO wymaga podjęcia uchwały przez zarząd organizacji, a także zgłoszenia zmian w KRS. Organizacja musi przeprowadzić podział swojego majątku, który zgodnie z zapisami statutu, może zostać przekazany na inne cele społeczne lub charytatywne.

Podsumowując
Zakładając fundację, stowarzyszenie lub inną organizację pozarządową, ważne jest, aby przestrzegać obowiązujących przepisów prawnych oraz starannie przygotować się do wszystkich kroków – od opracowania statutu, przez rejestrację w KRS, po pozyskiwanie środków i obowiązki sprawozdawcze. Każdy etap zakładania organizacji wymaga zaangażowania, ale dzięki nim możliwe staje się realizowanie ważnych celów społecznych i wpływanie na ich rozwój.

Rozmowa o pracę – jak się przygotować?

grupa młodych ludzi siedzi w biurze
Rozmowa o pracę. Jak się przygotować. Schemat: Poznaj firmę i stanowisko, zadbaj o swoje CV., przygotuj się na pytania dotyczące zarobków,  pamiętaj o odpowiednim ubiorze, przygotuj odpowiedzi na typowe pytania, nie daj się stresowi. Powodzenia! Czerwono-granatowe tło.

Jak przygotować CV? Praktyczne rady i wskazówki


Techniki kreatywnego myślenia

Burza mózgów (brainstorming)

  1. Ilość ponad jakość: Na początku ważne jest wygenerowanie jak największej liczby pomysłów.
  2. Brak krytyki: Wszelkie oceny i krytyka są wstrzymane do końca sesji.
  3. Swoboda skojarzeń: Zachęca się do dzielenia się nawet najbardziej niekonwencjonalnymi pomysłami.
  4. Rozwijanie pomysłów innych: Uczestnicy mogą rozwijać i modyfikować pomysły zaproponowane przez innych.

Mapowanie myśli (mind mapping)

  1. Centralny temat: Umieść główny temat w centrum mapy
  2. Gałęzie: Dodaj główne kategorie lub pomysły jako główne gałęzie wychodzące z centralnego tematu.
  3. Podgałęzie: Dodaj bardziej szczegółowe informacje jako podgałęzie.
  4. Kolory i obrazy: Użyj kolorów, rysunków i symboli, aby uczynić mapę bardziej przejrzystą i łatwiejszą do zapamiętania.

Technika Scamper

  1. Substitute (Zastąpić): Co można zastąpić w produkcie lub procesie?
  2. Combine (Połączyć): Jakie elementy można połączyć, aby stworzyć coś nowego?
  3. Adapt (Dostosować): Jak można dostosować produkt lub proces do nowych zastosowań?
  4. Modify (Zmodyfikować): Jak można zmienić wygląd, cechy lub funkcje?
  5. Put to another use (Zastosować w inny sposób): Czy produkt lub proces można zastosować do czegoś innego?
  6. Eliminate (Usunąć): Co można usunąć, aby uprościć lub poprawić produkt?
  7. Reverse (Odwrócić): Jakie efekty przyniesie odwrócenie procesu lub kolejności działań?

Technika 6 kapeluszy myślowych Edwarda de Bono

  1. Biały kapelusz: Skupienie się na dostępnych danych i informacjach.
  2. Czerwony kapelusz: Wyrażanie intuicji, uczuć i emocji.
  3. Czarny kapelusz: Zwracanie uwagi na potencjalne problemy i zagrożenia.
  4. Żółty kapelusz: Poszukiwanie pozytywów i korzyści.
  5. Zielony kapelusz: Generowanie nowych pomysłów i rozwiązań.
  6. Niebieski kapelusz: Zarządzanie procesem myślowym i organizowanie działań.

Technika odwróconego myślenia

  1. Zdefiniuj problem.
  2. Pomyśl o sposobach, jak można by go pogorszyć.
  3. Odwróć te negatywne działania, aby znaleźć rozwiązania.

Metoda wymyślania pytań (questioning technique)

  1. Zadawaj pytania typu: „Co, jeśli?”, „Dlaczego?”, „Jak moglibyśmy?”.
  2. Staraj się docierać do korzeni problemu, zadając pytania dotyczące przyczyn, skutków i alternatyw.

Praca zespołowa – jak zbudować zespół i jakie są kluczowe aspekty pracy w grupie?

Dobór członków zespołu

Jasna i otwarta komunikacja

Wspólna wizja i cele

Motywacja i docenianie wysiłków

Budowanie zaufania

młodzi ludzie cienie nowoczesne biuro

Efektywne rozwiązywanie konfliktów

Doskonalenie